De duurzaamheidsexperts van Green Events hebben tijdens de Duurzame Deal vanuit hun landelijke ervaring de Rotterdamse festivalorganisatoren geadviseerd en begeleid bij het halen van de doelstellingen. Ook brachten ze een netwerk van duurzame ondernemers samen tijdens kennissessies. Met Claudia Walraven van Green Events blikken we terug op wat er is bereikt in Rotterdam de afgelopen jaren. Wat is goed gelukt en wat kan nog beter? En liggen er nog kansen voor de toekomst?

 

Door alle coronamaatregelen startte de uitvoering van de Duurzame Deal in Rotterdam twee jaar later dan gepland (in 2022 in plaats van 2020). Op sommige vlakken zijn de doelstellingen van de deal in die tijd ingehaald door wet- en regelgeving. Was dat een voor- of nadeel?

Het is niet zo dat festivals pas in 2022 voor het eerst dingen gingen uittesten. Doordat sommige organisatoren in 2019 en 2020 toch alvast aan de slag gingen met de doelstellingen van de Duurzame Deal, kwamen in die tijd al meerdere duurzame initiatieven van de grond. Bijvoorbeeld met hardcups en retoursystemen voor bekers. De wetgeving voor het verplicht reduceren van Single Use Plastics kwam inderdaad pas later, maar toen waren veel festivals hier al mee gestart en dus goed voorbereid. Dit is al een mooi resultaat van het eerste thema uit de deal; communicatie en bewustwording. Ook zonder regelgeving waren Rotterdamse organisatoren zich al bewust van de noodzaak om gebruik van plastic te verminderen en het publiek hierin mee te nemen. En soms liep het publiek al voorop en probeerden bezoekers bekers in te leveren bij de bar, terwijl organisatoren hier nog niet op waren voorbereid. Met die bewustwording zat het dus meteen goed.

 

Is dat vooruit lopen ook typisch iets voor Rotterdam?

Het past wel een beetje bij de mentaliteit van de mouwen opstropen en niet lullen, maar poetsen. Rotterdammers praten er niet te lang over, maar doen het gewoon. We zagen landelijk ook dat Rotterdam wel een van de koplopers was met bekers retour brengen naar de bar. In de grote steden zag je hierin sowieso al meer betrokkenheid.

 

In Rotterdam vind je veel verschillende festivals met een eigen DNA. MOMO Festival is een echte voortrekker met een openminded publiek en crew voor het doorvoeren van duurzame maatregelen. Een groot stadsbreed evenement als de Wereldhavendagen heeft op dat gebied meer uitdagingen. Maar toch zijn ze heel strijdvaardig en experimenteerden wel met de inzet van accu’s, vegetarische crewcatering en het inleveren van crewshirts voor hergebruik. Niet alles lukte, maar ze durfden het wel. Dat is wel een stukje Rotterdamse lef!

 

Wat is er tijdens de deal allemaal gebeurd en verbeterd in Rotterdam? En wat kon er beter?

Er zijn de afgelopen jaren een aantal evenementenlocaties voorzien van stroompunten. Op deze locaties zijn dus duurzame stroomvoorzieningen beschikbaar. Daarnaast zijn veel partijen binnen de Duurzame Deal aan de slag gegaan met een Slim Stroomplan, waarbij ze energie besparen en kijken naar de inzet van de meest duurzame energiebronnen. De energietransitie staat inmiddels echt op de kaart. Het aantal toeleveranciers op gebied van bijvoorbeeld accu’s en batterijen is ook snel gegroeid. Partijen zijn ingesprongen op de behoefte. Ook als gevolg van de wet- en regelgeving: je ontkomt er eigenlijk niet aan.

 

Verder zijn veel organisatoren aangehaakt bij het introduceren van circulaire bekersystemen waaronder het gebruik van herbruikbare bekers.

Grondstoffen verwerken was een wat lastiger verhaal, vooral voor de festivals die gebruik maken van de zogenaamde om-niet regeling (waarbij de stad als service de verantwoording neemt over de inzameling en verwerking van afval). Ook omdat er spanning is tussen intrinsieke ambities van festivals en de doelstellingen binnen de deal en die van de beleidsmatige aanpak van de gemeente als het neerkomt op gescheiden inzameling en verwerking. Hier wijken ambities van de deal en organisatoren dus af die van de gemeente die kiest voor de nascheiding. Dit zorgt niet alleen voor een uitdaging in de uitvoering van de deal, maar ook bij bewustwording van het Rotterdamse publiek. Door invoering van statiegeld op blik, fles en bekers werden deze grondstoffen wel gescheiden. Targets voor het besparen van restafval waren voor veel organisatoren wel haalbaar, bijvoorbeeld door achter de schermen zoveel mogelijk mono-stromen te creëren.

 

Rotterdam Festivals heeft ook veel gefaciliteerd en ondersteuning geboden om te kunnen testen. Bijvoorbeeld door het inzetten van innovatiebudget. Zo’n centrale coördinerende partij is heel fijn, dat vind je niet in andere gemeenten. Hierdoor is er in Rotterdam heel oplossingsgericht gewerkt. En het is ook goed dat er een vervolg gegeven wordt aan de leerpunten die uit de deal zijn gekomen. Organisatoren hebben veel gehad aan de stimulans en ondersteuning.

 

Wat vond je goed aan de Duurzame Deal?

De kracht van het collectief, het kunnen leren van elkaar en ook het versterken van het netwerk was heel goed aan de deal. Door de gezamenlijke slagkracht van de organisatoren en betrokkenheid van de gemeente kom je sneller tot resultaten. Bijvoorbeeld bij het realiseren van vaste stroompunten of inzetten van energieopslagsystemen. De deal was een mooie aanleiding om met de gemeente en andere partijen meer dan vrijblijvend in gesprek te gaan. Je werkt aan een gezamenlijk doel. Ook het delen van uitdagingen en best practices onderling op de bijeenkomsten en tijdens rondleidingen op de festivals achter de schermen, werd als leerzaam en inspirerend ervaren door de groep.

 

Was 3 jaar lang genoeg om resultaat te boeken? Hoe moeten we nu verder?

Tijdens de start van de deal was de groep enthousiast en ging actief aan de slag. Disruptie door allerlei externe factoren maakte dingen echter ingewikkeld in de sector. Organisatoren werden geconfronteerd met 2 jaar stilstand van events en daarna met ontwikkelingen als hoge kosten en personeelstekorten. Hierdoor verschoof de focus op duurzaamheid een beetje naar de achtergrond.

 

Met ambitieuze doelen als stip op de horizon is er een duurzame beweging in gang gezet en rolt deze als een sneeuwbal door. Je moet mensen wel blijven prikkelen. De neuzen staan nu dezelfde kant op en organisatoren hebben duurzaamheid goed op de radar. Het onderwerp moet dus op de agenda blijven. Kennisdelen is echt onmisbaar. Zoals met de “Challenges” die Rotterdam Festivals gaat organiseren, waarin je van elkaar kunt blijven leren. Hierbij moet je naast organisatoren ook (lokale) leveranciers en de gemeente blijven betrekken, want zij spelen een belangrijke rol in de keten.

 

De Wereldhavendagen had een tegenvaller met een batterij die op het laatste moment werd afgekeurd vanwege onbekende risico’s op het gebied van veiligheid. Als reactie hierop is gezamenlijk gezocht naar een oplossing om deze duurzame oplossing wél mogelijk te maken. Dit heeft geresulteerd in een handleiding over het veilig inzetten van accu’s op evenementen. De Wereldhavendagen durfde het experiment met de batterij aan omdat er vanuit het innovatiebudget van Rotterdam Festivals een financieel vangnet was. Die ruimte om te experimenteren moet er ook zeker blijven.

 

Hoe kunnen we organisatoren blijven prikkelen om duurzaam te ondernemen?

Partijen die (blijven) pionieren zou je meer kunnen belonen. Binnen Rotterdam spelen de duurzame inspanningen van een festival nog geen doorslaggevende rol bij het beoordelen van de aanvraag van evenementen. Een check op de duurzame inspanningen kan wel pluspunten opleveren. Als de beloning voor de duurzame inzet groter wordt, dan is het vanzelf aantrekkelijker voor organisatoren om zich hieraan te committeren. Kijk dus of je duurzaamheid meer mee kunt nemen in de beoordeling van aanvragen.

Het is belangrijk dat best practices met elkaar gedeeld worden en dat men van elkaar blijft leren. Zoals de no show fee bij de crewcatering (betalen voor niet komen opdagen voor het crew diner) dat Blijdorp Festival introduceerde. Dat voorbeeld is door veel festivals gevolgd. En “carnivoor geef het door” werkt ook goed. Dan moet je als crewlid doorgeven dat je vlees eet in plaats van vegetarisch. Dan wordt vlees een optie gemaakt waar je om moet vragen, de basis is vega. Dit zorgde voor een significante reductie op het aanbod aan vleesproducten. De No show fee resulteerde in een enorme besparing op voedselafval. Vanuit de grote slagkracht van de partijen in de deal gaat dat bewustzijn ook sneller. Hetzelfde geldt voor mobiliteit: er worden nu meer hybride en elektrische bussen ingezet bij evenementen en wordt er meer gebruik gemaakt van deelscooters voor reductie van reisbewegingen.

Met al deze stappen plant je ook weer zaadjes bij je bezoekers en crew en kan je festivals als voorbeeld en inspiratie zien voor een duurzamere stad.

 

Welke kansen liggen er nog in Rotterdam?

De stad kan lokale partijen en leveranciers nog meer betrekken in de bijeenkomsten en kennisdeling. En ook meer samenwerking met sociale of culturele projecten opzoeken in de wijken voor kruisbestuiving. Zo creëer je bredere bewustwording. Rotterdam Festivals is al heel goed georganiseerd qua communicatie, met veel blogs op de site en het delen van best practices. Het is goed om te laten zien wat er mogelijk is met het innovatiebudget en welke resultaten hiermee geboekt worden. Kennis en informatie delen is waardevol.

 

Qua verduurzaming van festivalmenu’s kunnen organisatoren ook gaan werken met kleinere porties. Of bied bijvoorbeeld kip aan in plaats van een hamburger als je nog wel vlees wilt aanbieden. De footprint kan vaak met kleine stappen ook wel verkleind worden en de handprint vergroot. Kies kwaliteit boven kwantiteit, ook in de samenwerking met leveranciers.

Hou de gesprekken gaande met de betrokken afdelingen binnen de gemeente Rotterdam, zoals Rotterdam Circulair. En blijf werken aan betere vaste stroomvoorziening of energie uit waterstof.

 

De belangrijkste conclusie is dat de ontwikkelingen op het gebied van duurzaamheid nog volop in beweging zijn. Maar partijen weten elkaar nu te vinden en is een basis gelegd voor verdere samenwerking.