Tijdens de Wereldhavendagen presenteert de Rotterdamse haven zich aan het publiek en zet haar poorten meerdere dagen gratis open voor zo’n 400.000 bezoekers. Als deelnemer aan de Duurzame Deal voerden zij meerdere experimenten uit om duurzamer én circulair te ondernemen. Zo startte Wereldhavendagen in 2024 als eerste Rotterdams grootstedelijk evenement met het gebruik van een hardcup systeem. Ook zetten zij hun tanden in energie- en voedseltransitie. Hoe is dat bevallen? We blikken terug met directeur Sabine Bruijninckx en projectleider Caroline Groote.

Wat was jullie motivatie om deel te nemen aan de Duurzame Deal?

Als Wereldhavendagen opereren we op een bijzonder snijvlak tussen haven en stad. Als evenement kunnen wij een voortrekkersrol nemen op het gebied van duurzaamheid. De Duurzame Deal bood ook de mogelijkheid om pilots te draaien en dingen uit te testen. Dit deden we graag in de hoop dat het deelnemers aan de Wereldhavendagen motiveert om sneller vooruit te gaan. We willen dus bewustwording bereiken bij onze deelnemers. Daarnaast heeft de haven ook een eigen transitieagenda in verband met doelen op stikstofreductie in 2030. De duurzaamheidsambities zijn dus groot.

Wat was de meerwaarde van deelname aan de Duurzame Deal?

Zonder de aanjagende en faciliterende rol van de Duurzame Deal had de Wereldhavendagen niet zover kunnen komen als nu. We hebben veel gehad aan het sparren met elkaar, de deal was echt een platform voor dialoog. Je kon knooppunten en hobbels delen en samen kom je veel verder. De organisatoren zoeken elkaar nu ook makkelijker op. Als je samen optrekt word je ook serieuzer genomen door gemeente en beleidsmakers, bijvoorbeeld bij vergunningen voor accu’s. Het gezamenlijke doel dwingt ook die partijen om mee te denken en stappen te zetten. Dit helpt het beleid naar de toekomst toe helder krijgen.

Nemen jullie duurzaamheid mee in de communicatie naar bezoekers of crew voor meer bewustwording?

We hebben een aantal stappen gezet in ons cateringaanbod voor publiek. Bijna alle foodtrucks bieden vegetarische opties en er is een Green Bar met gezondere voeding en minder vet. Hier werd door onze bezoekers heel positief op gereageerd. Bij onze crew liep dat heel anders. Hier ondervonden we veel weerstand, bijvoorbeeld bij de bouwploegen. Het eerste jaar serveerden we in de aanloop naar het festival nog vlees bij de crewcatering, en tijdens het event vega. Het tweede jaar was het aanbod volledig vegetarisch, maar dat viel niet in goede aarde bij de bouwploeg. Nu bieden we toch ook weer vlees aan. Er wordt van beide opties gegeten zolang er maar keuze is. De lunchpakketten voor vrijwilligers zijn zonder problemen gedeeltelijk vega geworden. We hebben dus op het gebied van voedseltransitie wel stappen gezet.

De Wereldhavendagen is ook een podium voor bewustwording bij energietransitie. Dit krijgt ook aandacht op de innovatiekade: wat doen onze deelnemers, wat is hun verhaal voor de toekomst? Tijdens het festival bieden we informatie ter bewustwording via stands. Je kunt hiermee het publiek inhoudelijk betrekken en ook de dialoog voeren met elkaar.

Wij hebben ook te maken met de publieke opinie. Wereldhavendagen vertelt het verhaal van de haven en de duurzame stappen in de organisatie. Een actiegroep als Extinction Rebellion heeft dit aangegrepen om juist te protesteren tegen de vervuiling die voortkomt uit de haven. Dus we moeten ook rekening houden met de belangen van meerdere maatschappelijke belangenorganisaties.

Waar gaan jullie mee door?

We gaan nog meer inzetten op energietransitie en dan nog een stap verder dan battery packs. De wens is meer stroom te kunnen gebruiken uit omliggende panden en bijvoorbeeld ook meer elektrisch materieel voor bevoorrading. Ook het gebruik van hardcups met een retoursysteem gaat door.

De duurzame dialoog trekken we ook breder dan alleen Rotterdam. De Wereldhavendagen is nu aangesloten bij de landelijke Vereniging Grootschalige Open Evenementen Nederland. Ook hier is energietransitie een groot thema met de dialoog over accus vs aggregraten en hardcups vs softcups. Hier willen wij ook onze stem laten horen.

Wat zijn de leerpunten uit de Duurzame Deal? Heb je nog tips?

Je moet het samen doen, met alle partijen. Als stad, Rotterdam Festivals of organisator alleen kom je niet vooruit. Je hebt een gezamenlijk doel en ook elkaar nodig. Er is expertise en kennis nodig om antwoorden te geven op technische vragen en om leveranciers en producenten te overtuigen van noodzaak om te switchen naar duurzamere energiebronnen.

We hebben drie jaar nodig gehad om het volledig werken met battery packs voor elkaar te krijgen. De periode van de deal was dus eigenlijk te kort. Transitie heeft meer tijd nodig, misschien wel een cyclus van vijf jaar. Wel was er enorme winst in dialoog en meer samenwerking tussen alle partijen in de stad.

Waar zijn jullie het meest trots op?

In het kader van de energietransitie wilden we in 2022 vanuit de Duurzame Deal gaan werken met een accu. De brandweer heeft die toen last-minute afgekeurd vanwege een verhoogd veiligheidsrisico. Na dit incident is er een handreiking gemaakt voor het veilig werken met accu’s, dat is gedeeld met alle organisatoren in de stad. Dit is een positief effect dat voortkwam uit een mislukt experiment. Dus we hebben het negatieve in het positieve omgezet. We hebben doorgezet en het jaar erop mochten er twee accu’s staan op het festivalterrein. Daarna waren accu’s op veel meer events te vinden.

Ook zijn we heel trots op de pilot met hardcups. Wereldhavendagen wil dit graag doorzetten en is van plan hard cups te blijven gebruiken tijdens het evenement.

Wat is er volgens jullie nog nodig om duurzaamheid op festivals verder te brengen?

We willen eigenlijk helemaal dieselvrij en dus meer oplaadbare accu’s inzetten. Dit is echter slechts een onderdeel van de oplossing. Er zijn momenteel echter niet voldoende vaste stroompunten in de omgeving om die accu’s goed te laden en benutten. Dat is iets dat op termijn opgelost moet worden.

Iedereen wil naar voren, maar er zijn veel hobbels door onder meer wet- en regelgeving.

De Single Use Plastic regeling is ontstaan uit oproep van de EU tot reductie van plastic afval. Net nu iedereen dit een beetje op de rit heeft, zijn er geluiden vanuit Den Haag dat de regeling mogelijk versoepeld wordt. Dit zou ten koste kunnen gaan van de urgentie. Maar we zijn nu goed bezig met hard cups en willen dit doorzetten.

We kunnen dit als evenementen niet zelfstandig doen. Ook de horeca meekrijgen is belangrijk om dit sluitend te kunnen maken, dus de dialoog met de stad moet doorgaan. Het zou mooi zijn om te experimenteren met een hard cup die overal in de stad ingeleverd kan worden. Zo kunnen we de inspanningen eerlijk met elkaar delen.

Onze ambitie is zo emissievrij mogelijk produceren. Er is geen weg meer terug. De samenwerking met de stad moet behouden blijven. Het zou goed zijn om meer vaste stroompunten te kunnen gebruiken, zodat wij als festival minder in onze eigen energie moeten voorzien. Het is daarom goed dat Rotterdam Festivals uitdagingen in de sector blijft aanpakken via de aankomende Challenges. Een mooie Challenge zou bijvoorbeeld zijn om binnen twee jaar een waterstofgenerator te laten draaien als energiebron in de stad, iets waar alle evenementen dan ook gebruik van kunnen maken.