Duurzaamheid op Rotterdamse festivals

Festivals en duurzaamheid gaan steeds vaker hand in hand. Ook in Rotterdam zoeken we naar manieren om afval te verminderen en milieuvriendelijker te werken. In 2024 hebben we tijdens Eendracht Festival en Festival Downtown verschillende oplossingen getest binnen de richtlijnen van de Single Use Plastics (SUP)-regeling. We wilden ontdekken wat werkt, waar de knelpunten liggen en welke impact deze keuzes hebben op bezoekers en de organisatie. In dit artikel delen we onze ervaringen, inzichten en tips voor andere festivalorganisatoren die met duurzaamheid aan de slag willen. Hopelijk helpt dit bij het maken van slimme keuzes en laat het zien welke uitdagingen komen kijken bij de overgang naar duurzamere festivals.

Statiegeldblikken op Eendracht Festival

Tijdens Eendracht Festival 2024 werd op alle buitenlocaties volledig overgestapt op blik en andere statiegeldverpakkingen. Om het inleveren van blikjes makkelijker te maken, werden grote oliedrums neergezet als afvalbakken, bestickerd alsof het enorm grote blikjes bier waren, en hingen er borden met instructies voor bezoekers.

Bevindingen

• Bezoekers waren niet bewust bezig met het inleveren van blikjes: ondanks de inspanningen belandden veel blikjes niet in de bakken, maar op de grond.
• Statiegeld trok een andere doelgroep aan: het bleek vooral aantrekkelijk voor dak- en thuislozen, wat zorgde voor overlast en een onveilig gevoel bij zowel de organisatie als bezoekers.
• Cijfers:
  • Bezoekers: 13.500
  • Verkochte blikken: 4.224
  • Totaal statiegeld betaald: €633,60
  • Statiegeld retour ontvangen: €298,75 (inclusief backstage)

Uitdagingen en leerpunten

• Begeleiding maakt een groot verschil: wanneer medewerkers actief bezoekers aanspreken en uitleg geven, verwachten we dat dit leidt tot een beter resultaat en minder verlies van blikjes.
• Barpersoneel had niet overal de juiste instructies, waardoor bezoekers niet altijd goed werden geïnformeerd.
• Geen extra motivatie voor bezoekers om hun blikjes in te leveren. Een “beter milieu” bleek niet genoeg.
• Onduidelijk waar verloren blikjes bleven, waardoor de effectiviteit van het systeem lastig te meten was.

Aanbevelingen

1. Beter communiceren: zorg voor duidelijke informatie voor zowel barpersoneel als bezoekers.
2. Extra stimulans voor inleveren: overweeg een beloningssysteem om bezoekers actief te laten bijdragen.
3. Betere logistiek: onderzoek hoe statiegeldinzameling in een stedelijke setting effectiever kan worden ingericht.

Hardcups op Festival Downtown Uitvoering

Op basis van de ervaringen met blik op Eendracht Festival, werd tijdens Festival Downtown gekozen voor een andere aanpak: het "Return Your Cup"-systeem met hardcups. Bezoekers betaalden eenmalig €1 voor hun eerste beker. De cups werden gehuurd via CupXchange en konden bij elke bestelling worden ingeleverd voor een nieuwe beker.

Bevindingen

Bezoekers leverden over het algemeen hun cups goed in, wat het hergebruik stimuleerde.

Toch bleef 20% van de cups achter, wat leidde tot extra kosten.

Cijfers:

• Bezoekers: 13.525
• Verkochte cups: 1.794
• Aantal cups gehuurd: 10.000
• Aantal cups verloren: 2.000
• Extra kosten door verlies: €500

Uitdagingen en leerpunten

• Begeleiding maakt een groot verschil: ook voor deze oplossing verwachten we dat met (meer) inzet van medewerkers leidt tot een beter resultaat en minder verlies van blikjes of cups.
• Verlies van hardcups maakt het systeem minder duurzaam: als te veel cups niet terugkomen, weegt de milieuwinst niet op tegen de kosten van productie, schoonmaak en transport.
• Financiële impact: een verliespercentage van 20% heeft directe gevolgen voor het budget van een gratis evenement. 

Aanbevelingen

1. Bepalen waar de grens ligt: onderzoek vanaf welk verliespercentage hardcups nog steeds duurzamer zijn dan wegwerpbekers.
2. Meer inleverpunten of een hogere borg: dit kan het retourpercentage verhogen. 
3. Kleiner inzetten: kijk of dit systeem beter werkt bij kleinschaligere evenementen waar verlies beter te beheersen is, bijvoorbeeld met maar 1 locatie. 

Conclusie

Beide festivals hebben waardevolle inzichten opgeleverd over de uitdagingen en voordelen van duurzame verpakkingssystemen. De overstap naar statiegeldblikken op Eendracht Festival en de test met hardcups bij Festival Downtown laten zien hoe ingewikkeld de overgang naar duurzamere alternatieven kan zijn. Zonder een goed doordacht systeem en duidelijke communicatie kunnen zelfs de beste bedoelingen onverwachte obstakels opleveren.

Voor de toekomst is het belangrijk om bezoekers actief te betrekken, helder te communiceren en de financiële haalbaarheid goed in kaart te brengen. We hopen een manier te vinden om de evenementen duurzamer te maken zonder onnodige kosten of inefficiënties en zo bij te dragen aan een duurzamere festivalcultuur.