De duurzame ambities van Circusstad Rotterdam

Circusstad Rotterdam is een toegankelijk festival gericht op het bieden van eigentijdse en vernieuwende vormen van podiumkunst voor een breed publiek. Al jaren worden er stappen gemaakt in de verduurzaming van het evenement. Tijdens de editie in mei 2024 heeft de organisatie hierin mooie sprongen gemaakt. Onder meer door af te stappen van wegwerpplastic en te kiezen voor meer toekomstbestendige catering en duurzamere voorzieningen voor crew en artiesten. Joost Trines - coördinator stedelijke evenementen van Rotterdam Festivals - besprak met uitvoerend producent Tess Wiggers tijdens een RF-kennissessie de stappen die ze hebben gezet en de uitdagingen die hierbij overwonnen moesten worden.

 

Welke rol speelt duurzaamheid bij de organisatie van Circusstad Rotterdam?

Duurzaamheid is een actueel thema waarin we met Circusstad positieve stappen maken. Het is een illusie te denken dat alles meteen 100% is opgelost. De markt om ons heen is ook in ontwikkeling, met nieuwe regelgeving en samenwerking met leveranciers die ook verduurzamen. Maar bewustwording is het belangrijkste. Uiteraard bij je publiek, maar het begint bij de eigen medewerkers. De duurzame ambities moeten onderdeel worden van het DNA van je organisatie.

 

Hoe zijn jullie omgegaan met de nieuwe regels rondom wegwerpplastic?

Om het wegwerpen van plastic tegen te gaan zijn wij begonnen met het gebruiken van herbruikbare (hard) plastic bekers met €0,50 statiegeld. Deze bekers hebben we voordelig kunnen inkopen via ons netwerk. Voor ons was dit dus een eenmalige duurzame investering in hergebruik van al bestaande bekers. Wij beheren nu zelf deze voorraad.

 

Wij hebben gekozen voor het invoeren van statiegeld omdat ons festival kleinschalig is. Daardoor is er goed overzicht. De keuze voor de hoogte van het bedrag was nog wel lastig. We wilden de bijdrage niet te hoog maken om toegankelijk te kunnen blijven voor het publiek en om te voorkomen dat er een verlies is op inkomsten. Maar zonder statiegeld is het risico op verlies van de bekers – en dus een hoge schadepost – heel groot. Daarom hebben we bewust gekozen voor het geadviseerde minimale bedrag.

 

Hoe verliep dit tijdens het festival? En wat zou je een komende editie anders doen?

Na het inleveren van een beker werd het statiegeld via een QR-code weer op de rekening van de bezoeker teruggestort. Dit betekent dat ook gevonden bekers een waarde hebben. Andere bezoekers krijgen zo ook een financiële prikkel om bekers op te ruimen.

 

Het was vooral een investering in materieel, communicatie en uitvoering. Doordat de bekers ons eigendom zijn, vormt het statiegeld bij schade of verlies alleen de vervangingswaarde. Dit dekt niet alle extra inzet die nodig is voor de uitvoering van het systeem. Deze kostenstijging wordt doorbelast aan bezoeker.

 

Helaas hadden veel bezoekers toch niet de aandacht voor de mogelijkheid statiegeld terug te krijgen. Bewustwording en communicatie zijn dus nog aandachtspunten. Het statiegeldsysteem is nog niet waterdicht. In het kassasysteem was de toeslag met statiegeld ook moeilijk in te regelen. Hierdoor werd mogelijk ook soms het statiegeld niet aangeslagen bij de verkoop. Een aanpassing in het kassasysteem is dus zeker nodig.

Op welke manier verwerkt Circusstad de grondstofstromen?

Ons festival maakt gebruik van de service van de gemeente (Schone Stad) voor inzameling en verwerking van onze afvalstromen. De gemeente werkt (net als bij bewonersafval) met nascheiding en minder met gescheiden inzameling. Dit sluit niet direct aan bij onze eigen ambities. Circusstad is openbaar toegankelijk. Veel afval is afkomstig van passanten en passieve bezoekers. Het ingezamelde afval bestaat hierdoor veelal uit verpakkingen van omliggende horeca en supermarkten in de stad. De grootste afvalstroom komt dus niet vanuit de organisatie. Als evenementen ben je wel verantwoordelijk voor een schone locatie. Dit brengt dus ook hoge kosten met zich mee.

 

Hierom hebben we gekozen voor de inzet van een centraal Recycling Station in plaats van vuilnisbakken verspreid over de locatie. Niet alleen om meer grip te krijgen op de verschillende afvalstromen, ook om kosten te reduceren.

 

In de uitvoering van het festival kozen we ervoor geen bakken openbaar te verspreiden. Alles kan worden ingeleverd bij het circulaire station, waar de medewerker zorgt voor de inzameling in de juiste bakken. Hier kunnen ook direct retourgelden van statiegeld worden verwerkt. Door deze regie op grondstofstromen hebben we 2.300 liter minder afval ingezameld dan de vorige editie. Dit betekent ¾ minder in volume. We kozen bewust niet voor aparte inzameling en verwerking van mono-stromen zoals GFK (Groenten, Fruit & Keuken afval). Omdat transport, bijkomende kosten en CO2-impact niet in verhouding staan tot het verwachte ingezamelde volume. We hebben dus gekozen voor nascheiding via de gemeente.

 

Voor crew en artiesten werken jullie met een zogenaamde Green Rider. Wat is dat?

Crewcatering kan soms wel een kwart van de totale footprint van het evenement zijn. Omdat juist duurzaamheid een onderdeel van ons festival-DNA is, vonden we het belangrijk hier meer op in te spelen. Ook veel artiesten en crew sluiten goed aan bij dit DNA. Daarom kozen we voor een Green Rider.

 

Normaal ontvang je een zogenaamde ‘rider’ van artiesten waar de randvoorwaarden van hun optreden in staan. Met onder meer wensen over locatie, techniek en faciliteiten backstage. Maar ook wensen op het gebied van catering. Circusstad koos ervoor om alle artiesten op voorhand te voorzien met een eigen Green Rider waarin wordt uitgelegd hoe het festival te werk gaat. Hierin geven we uitleg over crewcatering etc. We willen hiermee ook bij artiesten en crew een omslag stimuleren in bewustzijn.  

Wat zijn de reacties op de duurzame crewcatering en artiestenfaciliteiten?

Ons aanbod is nu standaard vegetarisch. Het beroep van circusartiest is fysiek zwaar, dus soms hebben de artiesten behoefte aan vlees voor de proteïnen. Dit kunnen ze dan vooraf aanvragen. Hiermee voorkomen we onnodige verspilling en blijft het een vrije keus van artiesten wat ze eten. We willen zorgen voor een lekker aanbod met zo min mogelijk impact. Dit is heel goed ontvangen. We krijgen eigenlijk louter positieve reacties, ook door de goede communicatie en een goed aanbod.

 

Iedereen kreeg van ons een Circusstadbidon om verspilling van plasticflessen tegen te gaan. Dit scheelt kosten en vooral veel afval. Daarnaast vragen we alle artiesten zelf een thee/koffiekop mee te nemen voor gratis navullingen om verspilling van bekertjes tegen te gaan. Als ze dit waren vergeten kregen ze een mooie leenmok. Ook konden crew en artiesten voor 5 euro een hele mooie rvs-mok met Circusstadlogo bij ons kopen. Het oor hiervan is een karabijnhaak waarmee de mok aan een tas of broek kan hangen.

 

Met ondersteuning vanuit het Innovatiebudget van Rotterdam Festivals is ook een wasstation naast de koffieautomaat ontwikkeld. Hier konden crew en artiesten zelf hun beker omspoelen. Dit voorkwam veel afval van bekertjes. Door deze optie goed aan te bieden en helder te communiceren werd hier goed gebruik van gemaakt.

 

Wat zou je aan andere organisatoren als tip meegeven?

Ga het vooral doen! Veel praten en afwegen lost niets op. Maak een keuze in overleg met je team. Je medewerkers vertegenwoordigen tenslotte het DNA van je evenement. Doe dan vervolgens alles om dit tot een zo goed mogelijk uit te voeren. Je weet pas als je iets probeert of het werkt of juist verbeterd moet worden. Op basis van dit resultaat kan je een volgende editie dingen weer bijstellen. Verduurzamen kost soms tijd. Zowel bezoekers als bijvoorbeeld je horecapunten op het terrein of leveranciers moeten meegaan in de duurzame beweging van je festival. Die transitie kan soms best lang duren. Start nu zodat je kunt blijven innoveren. Stroop je mouwen op en ga aan de slag!